راه بستن این رانت کهنه کجاست؟ - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگاران، عبدالناصر همتی- رئیس کل بانک مرکزی- اخیرا در یادداشت اینستاگرامی خود بار دیگر بر برنامه های جدی خود برای مبارزه با فساد و رانت تاکید نموده و گفته است که تمام تلاشم را با بهره گیری از نظرات نخبگان و صاحبنظران اقتصادی، پولی و بانکی و همکارانم در بانک مرکزی برای حل مشکلات و ایجاد آرامش و ثبات در اقتصاد به خصوص در بازار ارز و پول به کار می گیرم. شفاف سازی و مبارزه با هر گونه رانت جزو اصلی تمام سیاست ها و اقدامات خود دانسته و در عین حال تاکید نموده که تقویت ارزش آسیب دیده پول ملی راهنمایی و کنترل بازار ارز، کنترل حجم نقدینگی و مهار تورم بیدار گردیده، اصلاح ساختار مالی و ناترازی بانک ها، مبارزه با تحریم های ناجوانمردانه در نقل و انتقال بانکی و مذاکرات مداوم با کشورهای مرتبط در این زمینه از اقداماتی است که در حال اجرا بوده و انجام خواهد شد.

این در حالی است که همتی، در اولین اظهارات خود در صندلی رئیس کل بانک مرکزی نیز از برنامه خود به منظور مبارزه با فساد و رانت خواری در نظام پولی و ارزی سخن گفته بود و تاکید نمود که این یکی از مطالبات جدی مردم است و در دستور کار قرار خواهد گرفت. وی البته معتقد بود که اوضاع ایجاد گردیده در بازار ارز در نتیجه بی تدبیری در استفاده از ابزارهای سیاست های پولی و سردرگمی در اعمال سیاست های ارزی است که در کنار آن باید ناترازی عمیق ترازنامه نظام بانکی را به آن افزود.

وجود رانت و فساد و عدم شفافیت در حوزه اقتصادی و به ویژه حوزه پولی و بانکی موضوعی است که در سال های گذشته اخبار متفاوتی از آن منتشر گردیده و یا به طور رسمی از سوی مراجع ذیربط از جمله قوه قضاییه وجود داشته و پرونده های سنگینی از متهمان مربوطه به جریان افتاده است، همچنین حوزه ارزی نیز به طور خاص مورد توجه بوده و بارها در این باره از سوی کارشناسان و مسئولان مربوطه هشدار داده گردیده است.

در سال های گذشته با توجه به نرخ های متفاوتی که برای ارز وجود داشت و تک نرخی نبوده است، رانت آن نیز اجتناب ناپذیر بود. کارشناسان بارها از بانک مرکزی و دولت خواستند تا ارز را تک نرخی کند تا راهی برای بسته شدن رانت موجود در آن باشد؛ ولی جالب اینجاست که حتی برای زمانی که بانک مرکزی حرفی از تک نرخی شدن ارز هم زد، با توجه به اینکه بر اساس برنامه و سیاست مدون و دقیقی انجام نشد، در نهایت رانت آن را نه تنها از بین نبرد بلکه به گونه ای بود که در کمتر از چند ماه موجب تغییر در سیاست ارزی شد. از فروردین ماه امسال و در زمانی که بانک مرکزی سیاست ارزی جدیدی را به مرحله اجرا درآورده و گفت که دلار 4200 تومانی را فقط به رسمیت شناخته و آن را در اختیار واردنمایندگان قرار می دهد، به مرور با توجه به اینکه تمامی واردنمایندگان امکان استفاده از ارزی را داشتند که در مقایسه با بازار آزاد که نرخ ها در آن تا 10 هزار تومان پیش رفته بود، اختلاف قیمت بالای ایجاد گردیده در نهایت به ایجاد رانتی گسترده منتهی شد؛ به گونه ای که واردنمایندگان دلار 4200 تومانی را برای تامین هزینه واردات گرفتن نموده، اما هنگامی که کالا وارد کشور شد، آن را با دلار تا 8000 تومان بالاتر فروختند و یا اینکه برخی خبرها حکایت از این داشت که حواله های ارز 4200 تومانی در بازار آزاد به فروش می رود.

اجرای این سیاست و رانت های که با خود به همراه داشت جریان را به سمتی پیش برد که مدتی طول نکشید تا انتقادات نسبت به آن به اوج رسید و حتی رئیس جمهوری به این موضوع وارد گردیده و خواستار شفاف سازی شد. از چندی پیش لیست هایی از دارندگان ارزهای 4200 تومانی که نزدیک به 12 میلیارد یورو گرفتن نموده بودند، رسانه ای شد ولی هنوز حدود 9 میلیارد دلار آن به اطلاع عموم نرسیده است.

دولت و بانک مرکزی تغییر سیاست ارزی را نیز در دستور کار قرار داد و از حدود دو هفته پیش بسته جدید ارزی به مرحله اجرا درآمد که از حذف نرخ 4200 تومانی برای تمامی واردنمایندگان حکایت داشت و فروش ارز به غیر از کالاهای اساسی به بازار ثانویه رفت که در آن معاملات بین صادرنماینده و واردنماینده انجام گردیده و بر اساس عرضه و تقاضا قیمت ها شکل می گیرد. در حال حاضر نرخ موجود در بازار ثانویه حدود 8000 تا 9000 تومان است اما در بازار آزاد و جایی که قیمت ها بدون هیچ تقاضای واقعی درخواست می گردد بین 10 هزار تا 11 هزار تومان متغیر است. به هر حال اکنون تا حدی رانت بین 4200 تومانی و بازار آزاد از بین رفته و کمتر گردیده است. در عین حال که در یکی از اقدامات انجام گردیده واردنمایندگانی که در زمان اختصاص ارز 4200 تومانی آن را گرفتن نموده و هنوز کالاهای آنها از گمرک ترخیص نگردیده است اکنون باید مابه التفاوت آن را به دولت پرداخت نمایند تا کالاهایشان ترخیص گردد.

اما از سویی در بسته جدید ارزی رانت دیگری بسته شد و آن مربوط به ارز مسافرتی است. پیش تر و در سیاست قبلی با توجه اینکه برای ارز مسافرتی نرخ 4200 تومان برای دلار و 5000 تومان برای یورو اختصاص پیدا نموده و با نرخ بازار آزاد حداقل 4000 تا 5000 تومان اختلاف قیمت در هر دلار و یورو وجود داشت موجب ایجاد رانت بزرگی گردیده و ارز مسافرتی را محلی برای دلالی تبدیل نموده بود به طوری که افراد بین 500 تا 100 یورو گرفتن نموده و آن را حتی بدون استفاده از سفر برگردانده و برای فروش به بازار می بردند اما در بسته جدید، ارز مسافرتی به همراه تامین حدود 22 احتیاج دیگر از بانک ها به صرافی رفته و نرخ آنها در بازار تعیین می گردد که اختلاف قیمت آن به حدود 100 تومان رسیده و تا حدود زیادی رانت موجود را از بین برد.

اما به هر حال این تمام ماجرا نیست و به اعتقاد کارشناسان هر جا که ارز و پول وجود دارد، رانت های خاص خود را نیز به همراه خواهد داشت و باید کانال های موجود را بست. البته این تنها در حوزه بانک مرکزی نیست و با همراهی سایر دستگاهها از جمله قوه قضائیه رقم خواهد خورد. این در حالی است که اخیرا در جریان اجرایی شدن بسته جدید ارزیبرخی صرافی ها در بازار پملب شدند و حتی جالب اینجاست که صرافی یکی از بانک ها که بود سال ها توزیع نماینده ارز در بازار بود نیز پلمب گردیده است؛ این نشان داد که حتی صرافی بانکی که خود بانک مرکزی آن را به عنوان کانال توزیع ارز خود در بازار انتخاب نموده بود نیز خالی از فساد و رانت نبوده است.

البته جریان رانت و فساد در حوزه بانکی محدود به بخش ارز نیست و در تمامی حوزه های دیگر خطرات کاملا محسوس است و از جمله آنها می توان به فعالیت موسسات غیر مجاز در سالهای اخیر و در نهایت فساد شکل گرفته در این موسسات اشاره نمود که چگونه از هم پاشیده و سپرده گذارن خود را با هزاران میلیارد تومان بدهی رها و سرگردان کردند. اینکه رئیس کل بانک مرکزی مبارزه با فساد و رانت را از اصلی ترین برنامه خود می داند، خبر خوشی برای اقتصاد کشوری است که بر پایه تامین مالی بانک ها می چرخد؛ اما این که برنامه های او تا چه اندازه کارساز بوده و سایر دستگاه ها تا چه اندازه با او همراهی خواهند کرد، خود موضوعی است که به مرور آثار آن تعیین خواهد شد، چرا که یکی از گله های مدیران بانک مرکزی در سال های اخیر همواره این بوده که دستشان در برخی بخش ها برای جلوگیری از برخی اقدامات و بستن راه فساد چه از لحاظ قانونی و چه عدم همراهی تعدادی از دستگاه ها و یا اعمال نفوذ قدرت ها کاملا باز نبوده است.

cruisero.ir: کشتی کروز: سفری لوکس و در عین حال مقرون به صرفه به اقیانوس ها

ecods.ir: کد الکترونیک: مجله فناوری و گجت های هوشمند